6 октябрьыште марий литературын классикше Сергей Григорьевич Чавайнын шочмыжлан 130 ий темын. Тудын творчествыже ятыр шӧрынан. С.Чавайн — ятыр почеламутын, ойлымашын, повесть ден пьесын авторжо.
Ме тендам С. Чавайнын икмыняр произведенийже дене палдарена.

«Ото»

«Ото» почеламут кызытсе марий литературлан тӱҥалтышым пыштен. Тиде кӱчык да проста почеламутышто шочмо пӱртӱс, шочмо калык деке йӧратымаш ончыкталтын.
Сергей Григорьевич Чавайнын «Ото» почеламутшо тӱнясе нылле вич йылмыш кусаралтын.

«Акпатыр»

Марий калыкын Емельян Пугачевын вуйлатыме Крестьян сарыште кредалмыж нерген исторический драме. Пьесын тӱҥ геройжо – марий патыр Акпатыр. Кредалмаште тудо вуйжым пыштен гынат, тудым тойымеке, тиде патыр марий калыкшылан неле жапыштат полшаш ямде. Тиде пьесе негызеш композитор Эрик Сапаев «Акпатыр» икымше марий оперым возен.

«Кайык лудо»

Ялышке старшина ден писарь йозак погаш толыныт. Пӧръеҥ-влак неле шонымашан улыт: «Мо дене йозакым тӱлаш? Адакшым начальствыланат мом-гынат пуыман…» Тыге шонен, кок йолташ- сонарзе Эрканай ден Макай кайык лудым лӱяш шонен пыштат. Но ирлудо олмеш  пошкудын мӧҥгысӧ лудыжым лӱят.

«Йыланда»

Йыланда — марий князь, тудо казанский хан пелен улеш, ӧпкем чыта: хан тудын Чачавий пелашыжым поген налеш, вет Йыланда хан дене кутырен келшыде сӱаным ыштен. Йыланда Мустай ден Чавай йолташыж дене пырля Иван Грозный деке каят, тудлан Озаҥ олам налмаште полшат.

«Кеҥеж эр»

С. Чавайнын йоча-влаклан возымо почеламутшо-влакым чумырымо.

«Мӱкш отар»

Драмысе действий 1926–1929 ийлаште эрта. Корий кугыза ден тулык ӱдыр Клавий Петрын мӱкш отарыштыже илат. Петр, Клавий деч утлаш манын, ӱдырым окшак Ӧрӧзӧйлан марлан пуынеже. Тидлан амалжат уло…
«Мӱкш отарым» икымше гана 1928 ий 20 октябрьыште, авторын илымыж годым, шындыме.

«Элнет»

Романын тӱҥ геройжо — ялысе туныктышо Григорий Петрович Веткан. Тудын илыш-корныж гоч писатель марий интеллигенцийын революций толкын деке лишемме неле корныж нерген каласкала.
Романысе действий Икымше империалистический сар тӱҥалме жап гыч 1918 ий марте шуйна.
Романын вес геройжо Сакар, батраклан коштшо, варажым красноармеец радамыш ушна. Автор тиде произведенийыште йӧратымаш нергенат сера.
Икманаш, тиде роман яндар йӧратымаш верч кредалше, шоя да поян еҥ-влак дене кучедалше айдеме-влак нерген.

 

«Ямблат кӱвар»

Событий-влак лудшо еҥым торасе 16 курымыш наҥгаят. Тунам марий кундем руш кугыжанышыш пурен. Чавайын эргыже Ямблатын вуйлатымыж почеш марий калык шке тӱп мландыжым ӧрдыжъеҥлан пуымо ваштареш, йозакым кугемден погымо ваштареш талын кучедалеш.

---