2018 ий юбилей дате-влаклан поян. Краеведений календарьысе январь тылзыште марий писатель да литературовед В.С. Юксернын (Столяровын) 100 ияш лӱмгечыже поснак кугу верым налеш.

Василий Юксерн — 30 наре прозо ден публицистике книган авторжо, нунын коклаште — военно-приключенческий «Атаманыч» повесть. Тудым изижат-кугужат ынде ятыр ий куанен лудыт. Адакшым тиде повесть марий сылнымутын шӧртньӧ фондышкыжо пурен. Юксернын ятыр произведенийже документальный негызеш шочыныт. Мутлан, «Вӱдшӧ йога — серже кодеш» повестьым писатель икымше марий академик В.Мосоловлан пӧлеклен. В.С. Юксернын книгаже-влак руш, татар, чуваш да тыгак финно-угор йылмылашке кусаралтыныт.

25 январьыште Владимир Высоцкийын шочмыжлан 80 ий темын. Мурызо да артист илыш гыч нылле ий ондак каен гынат,  шарнымаш ила, а тудлан вуйым савыше-влак кажне ийын шукем толыт. Тыгай кугу пагалымашым талантшылан кӧра веле огыл сулен, тудо эше мурыжым колыштшо, сценыште але экраныште ужшо публикыжым йӧратен. Тидын нергенак 9-ше №-ан школышто тунемше-влаклан «Высоцкий: илышыже да творчествыже» сем да поэтический касыште каласкаленыт.

А.Н. Толстойын «Шӧртньӧ сравоч, але Буратинын приключенийже-влак» йомакышкыже изи лудшо-влак оҥай путешествийым ыштеныт. Нуно сылнымут модыш гоч йомак-повестьын кузе шочмыж нерген, тора Италийыште пу гыч ыштыме Пиннокио куклын историйже нерген пален налыныт.  

Книгагудын эн изи лудшыжо-влак  сылнылык тӱняшке уэш путешествий  корным кученыт. Ты гана  нуно живописьын чапланыше жанрже — портрет да натюрморт — дене палыме лийыныт.  Кумдан палыме сӱретче-влакын пашаштым ончен, нуно эн мотор, эн онай радына-влакым ойыреныт.

Йоча-влак кисточке да гушь полшымо дене пырля шкештат тӱрлӧ тӱсан натюрмортым ыштен онченыт. 

Кызыт Санкт-Петербургысо «Бродячая собака» лӱман кафем шагал еҥ пала. А теве ХХ-шо курым тӱҥалтыште тудо пеш кумдан чапланыше лийын. Тушто К.Бальмот, Н.Гумилев и А.Ахматова, О.Мандельштам, И.Северянин да В.Маяковский чӱчкыдын погыненыт улмаш. Тиде жап руш поэзийын пеледме пагытше лийын. Варажым тиде пагытым Ший курым ( Серебряный век) манаш тӱҥалыныт.
«Тиде ям тӱняшке, тиде ший тӱняшке» аграрный колледжын студентше-влакат логал кертыныт, «Бродячая собака» виртуальный кафен омсаже мемнан книгагудышто почылтын. Тунемше-влак поэт-шамычын илышышт гыч оҥай фактлам пален налыныт, нунын возымо почеламутыштлан келыштарыме романс ден муро-влакым колыштыныт.

Тый ончык ӱж, атакышке наҥгае,

Йӧратыме поэзий йолташем!

Тений Марий АССР-ын Калык поэтше Миклай Казаковлан 100 ий темын. Тиде чапле лӱмгече вашеш краеведений да периодике пӧлкаште Н.И.Казаковын илышыж ден творчествыж нерген каласкалыше книга ончер ышталтын. Талантан поэт ӱмыржӧ мучко сылнымут мастарлык верч тыршен, тӱнямбалсе поэтике тӱвырам лым лийде шымлен шоген. 

Руш календарьыште ӧрыктарыше дате уло — Ильи Муромецын кечыже. Тудо 1 январьыште палемдалтеш. Тиде кечын шочмо мландылан вуйым савен, тудын патырже-влакын данле подвигыштым шарналтат.

2018 ийын икымше кечылаштыже  1-6 класслам обслуживатлыше секторышто «Руш мландын патырже-влак» ончер-кроссвордшо почылтын. Самырык лудшо-влаклан да нунын ача-аваштлан  Илья Муромец да моло патыр-шамыч нерген, нунын геройло пашашт нерген книга-влакым вераҥдыме.