«Ямде лий!» республиканский йоча газет тений  85 ияш лӱмгечыжым палемден. Тудын икымше номерже  1933 ий 1 февральыште лектын. 30-шо ийлаште газет дене палыме поэт да писатель-влак Миклай Казаков, Илья Стрельников, Осмин Йыван, Чалай Васлий, Борис Данилов да молат пеҥгыде кылым кученыт. «Ямде лийын» икымше редакторжо  З.Е. Яковлева лийын. Газет йоча-влакын  пеш вашке йӧратыме изданийышкыже савырнен. Ятыр икшыве самырык корреспондент семын кылым кучен. 1941 ийыште  газетын тиражше 16 тӱжем лийын. Но Кугу Отечественный сар жапыште йоча газет лекмым чарнен, лач 1967 ийыште гына угыч савыкталташ тӱҥалын.

Таче «Ямде лий!» кушкын толшо тукымым шуарымаште кугу пашам наҥгая. Шуко тематический рубрикла гоч жаплан келшыше йодыш-влакым каҥашаш кумылаҥда. Мутлан, «Пӱртӱс муро» лудшо-влакым шочмо кундемна дене палдара да тудым арален шогаш туныкта, «Эрвий» лӱман лышташ кугурак класслаште тунемше-влаклан пӧлеклалтын. «Порсын мундыра» марий калык ойпого нерген палдара. «Кӱдыроҥгыр» сылнымут лышташ  профессиональный писатель-влак дене пырля тӱҥалтыш автор-шамычын возымыштымат савыкта. Газетын юнкор слётым эртарымыже поро йӱлаш савырнен.

 Мемнан книгагудышто «Пайремет дене, «Ямде лий»! книга ончерым чумырымо. Тудо газетын вияҥ толмо корныж гыч тӱҥалын, тачысе кечыж нерген каласкала. Лудшо-влаклан 70-ше ийлаште лекше номер-шамычымат шергалаш оҥай.

 Книгагудыш пагален ӱжына!

 2018 ий ятыр лӱмгечылан поян. Нунын коклаште совет писатель Максим Горькийын шочмыжлан — 150 ий. Алексей Горькийын творчествыж нерген те мом шонеда манын йодышым шындаш гын, шагалже вашмутым пуа, очыни. Вет тиде возышо еҥым ме лач Максим Горький семын палена. Тудо тыглай литератор гына огыл, а эше тале мер пашаеҥ лийын. Писательын юбилейже вашеш книгагудышто «Тӱняште Айдеме лияш» лӱман кас-портрет лийын. Тушко Йошкар-Оласе аграрный колледжын икымше курсышто тунемше студентше-влак толыныт.

2018 ий юбилей дате-влаклан поян. Краеведений календарьысе январь тылзыште марий писатель да литературовед В.С. Юксернын (Столяровын) 100 ияш лӱмгечыже поснак кугу верым налеш.

Василий Юксерн — 30 наре прозо ден публицистике книган авторжо, нунын коклаште — военно-приключенческий «Атаманыч» повесть. Тудым изижат-кугужат ынде ятыр ий куанен лудыт. Адакшым тиде повесть марий сылнымутын шӧртньӧ фондышкыжо пурен. Юксернын ятыр произведенийже документальный негызеш шочыныт. Мутлан, «Вӱдшӧ йога — серже кодеш» повестьым писатель икымше марий академик В.Мосоловлан пӧлеклен. В.С. Юксернын книгаже-влак руш, татар, чуваш да тыгак финно-угор йылмылашке кусаралтыныт.

25 январьыште Владимир Высоцкийын шочмыжлан 80 ий темын. Мурызо да артист илыш гыч нылле ий ондак каен гынат,  шарнымаш ила, а тудлан вуйым савыше-влак кажне ийын шукем толыт. Тыгай кугу пагалымашым талантшылан кӧра веле огыл сулен, тудо эше мурыжым колыштшо, сценыште але экраныште ужшо публикыжым йӧратен. Тидын нергенак 9-ше №-ан школышто тунемше-влаклан «Высоцкий: илышыже да творчествыже» сем да поэтический касыште каласкаленыт.

А.Н. Толстойын «Шӧртньӧ сравоч, але Буратинын приключенийже-влак» йомакышкыже изи лудшо-влак оҥай путешествийым ыштеныт. Нуно сылнымут модыш гоч йомак-повестьын кузе шочмыж нерген, тора Италийыште пу гыч ыштыме Пиннокио куклын историйже нерген пален налыныт.  

Книгагудын эн изи лудшыжо-влак  сылнылык тӱняшке уэш путешествий  корным кученыт. Ты гана  нуно живописьын чапланыше жанрже — портрет да натюрморт — дене палыме лийыныт.  Кумдан палыме сӱретче-влакын пашаштым ончен, нуно эн мотор, эн онай радына-влакым ойыреныт.

Йоча-влак кисточке да гушь полшымо дене пырля шкештат тӱрлӧ тӱсан натюрмортым ыштен онченыт. 

Кызыт Санкт-Петербургысо «Бродячая собака» лӱман кафем шагал еҥ пала. А теве ХХ-шо курым тӱҥалтыште тудо пеш кумдан чапланыше лийын. Тушто К.Бальмот, Н.Гумилев и А.Ахматова, О.Мандельштам, И.Северянин да В.Маяковский чӱчкыдын погыненыт улмаш. Тиде жап руш поэзийын пеледме пагытше лийын. Варажым тиде пагытым Ший курым ( Серебряный век) манаш тӱҥалыныт.
«Тиде ям тӱняшке, тиде ший тӱняшке» аграрный колледжын студентше-влакат логал кертыныт, «Бродячая собака» виртуальный кафен омсаже мемнан книгагудышто почылтын. Тунемше-влак поэт-шамычын илышышт гыч оҥай фактлам пален налыныт, нунын возымо почеламутыштлан келыштарыме романс ден муро-влакым колыштыныт.