Мемнан книгагудысо ончер пӧлемыште скрапбукинг йӧн дене ыштыме персональный паша-влакым ужаш лиеш. Тудын авторжо — Татьяна Черёмухина. Тудо шке пашажым туге йӧратен шынден, эсогыл профессионал марте кушкын.

Ончерыш толмеке, те ужыда, кузе оҥайын сӧрастараш лиеш открыткым, блокнотым, паспорт комым да тулеч молымат. Нуно чыланат моткоч сӧрал улыт. Татьяналан  «скрап» —  тиде тӱням сӧрастарыше хобби веле огыл, а уло илыш. 

Романов-влак — Российыште улшо кугыжа да император-влакын кугу династийже. Тиде акрет тукым 16-шо курым мучаш гыч тӱҥалтышым налеш.

9-ше номеран школын 9-ше классыште тунемше-влаклан мемнан пашаеҥна-шамыч историй экскурсым эртареныт. Тудо Романовмытын Пӧртыштлан 450 ий темме лӱмеш пӧлеклалтын. 

Шыже пагыт, кунам йырваш шӧртньӧ лышташ кия, а кече эше ырыкта -«Умничка» йоча клублан почылташ сай жап. 9 сентябрьыште самырык лудшо-шамыч «Шыже чия» модмо шагатын участникше-влак лийыныт.

Йоча-влак кугу кумыл дене шыже нерген почеламут-влакым колыштыныт, йодыш-влаклан вашештеныт, тушто-влакым туштеныт, а шыже кожласе изи аланыште «коштмышт» да  лышташым погымышт годым пален налыныт, молан шыжым тӱрлӧ тӱсан маныт. Ӱстелысе курчак театр йоча влаклан  кожла янлык-шамычын: виян мераҥ, пашазе шоҥшо, полмезе ур да ушан маскан модмыштым ончыктен.  Нуно кузе йӱштӧ телылан ямдылалтмышт нерген каласкаленыт.

8 сентябрьыште Тӱнямбал грамотлык кече палемдалтеш. Тыгай пайрем икымше гана 1966 ийыште ЮНЕСКО-н темлымыж почеш палемдалтын. Тудын тӱҥ шонымашыже — кызытсе саманыште тӱнямбалне грамотлык деке тӱткышым утларак ойырымаш.

Грамотлык айдемын кӱкшӧ уш-акылан улмыж нерген ойла. А тидланже правилым тунемман, уш-акылым вияҥдыман, сайын тунемман. Кызыт тӱнямбалне 800 миллион наре еҥ лудын-возен ок мошто. Тачысе кече мемнан деч шуко шинчымашым йодеш, а шинчымашым чын ончыктен мошташ лач сай грамотлык кӱлеш, поснак кушкын толшо тукымлан.

Краеведений да периодике пӧлкаште «Шинчымаш кече деч — Лудмаш да грамотлык кече дек» лӱман книга ончер пашам ышта. Тушто руш йылме дене тӱрлӧ мутер ден справочник-влакым, тыгак вес йылмыласе ой-влакым чумырымо мутерым муаш лиеш. Тест полшымо дене лудшо-влак шкеныштын мутвундо поянлыкыштым терген кертыт.

2 сентябрьыште книгагудыштына тыгак кеҥежымсе лудмо марафонышто сеҥыше-влакым палемдыме. «Лудса шкегыч! Лудса мемнан дене пырля!» лӱман марафон 1 июньышто тӱҥал­тышым налын да кеҥеж мучко шуйнен. Теве ынде иктешлымашым ышташ жап шуын. Тыге, 1-ше верыш Зиновьева Полина, 2-шо верыш Арасланов Матвей, а 3-шо верыш Самокаева Марьяна лектыныт. Ме кугу кумыл дене сеҥыше-влакым саламлена, чыла участник да нунын ача-аваштлан тиде оҥай марафоныш ушнымыштлан таум ойлена! Чыла участник сертификат дене палемдалтын, а сеҥыше-влаклан диплом ден шарнымаш пӧлекым кучыктымо.

 2 сентябрьыште «Почмо омса кечын» программе негызеш В.П.Катаевын «Шым тӱсан пеледыш» книгаж почеш тыгаяк лӱман сылнымут шагат эртен.

Валентин Петрович Катаевын мунло йомакше-влакым мемнан дене веле огыл, тыгак вес эллаштат изижге-кугужге куанен лудыт.