8 февраль — Самырык герой-антифашист-влакым шарныме кече. Тиде кечын ме Кугу Отечественный сарыште кугыен дене пырля фашист ваштареш кредалше совет рвезе-ӱдыр-влакым порын шарналтена. Нуно пеш шукын лийыныт, садлан шарнымаштына чыла лӱмжӧ укеат. Кугу сарын палыме да палыдыме изи геройжо-влак фронтлаште, оккупацийлаште тӱжем дене кредалыныт да вуйыштым пыштеныт.  Пионер ден комсомолец-влак, оласе але ялласе… Нине ӱдыр-рвезе-шамыч совет калыкын сеҥаш лийдыме лӱддымылыкыштым, патырлыкыштым уло тӱнялан чапландареныт.

Самырык тукымын шӱмешыже нунын нерген курымашлык шарнымашым кодаш манын, мемнан книгагудыштына кажне ийын Самырык герой-антифашист-влакым шарныме кече лӱмеш ятыр мероприятий эртаралтеш. Теве шукерте огыл мемнан лудшына-влак «Cареш когаргыше йоча шӱм» сылнымут аккордышто участвоватленыт.

15 февральыште Афганистан гыч совет войскам лукмылан 30 ий темеш. Тусо сареш 15 000 утла салтак ден офицерын ӱмыржӧ кӱрылтын. Афган войнаште кредалше-влакын чотышт кажне ийын шагалем толеш, самырык тукымын шарнымашышт гычат эркын ӱштылалтеш.  Совет салтак-влакын подвигышт нерген кушкын толшо тукым шарныже манын, мемнан книгагудына кугу пашам наҥгая.

14 февральыште, тиде шарнымаш лӱмгече вашеш, «Афганистан — мемнан шарнымашна, чон корштышна» лӱман шарнымаш шагатыш чыла кумылан-влакым толаш ӱжына. Те  сарыште лийше еҥ-влак дене вашлийыда, йодышда-шамычлан вашмутым налыда, афган сар нерген муро ден почеламут-влакым колыштыда.

Афганистан — мемнан историйнан мондалт кертдыме лаштыкше.

Ме тендам  книгагудын конференц-залыштыже 13.00 шагатлан вучена.

Руш сымыктыш аланыште сӱретче Иван Иванович Шишкинын пашаже-влак ик эн кумда верым айлат. Тиде мастарын радынаже-влак живописьым йӧратыше ен коклаште кугу пагалымашым суленыт.  «Чодыра кугыжанышын поро юзыжо» лӱман шинчымаш медиашагатыште  9-ше номеран школын 4-ше классыштыже тунемше-влак чапланыше пейзажист нерген, тудын творчествыж нерген кумданрак пален налыныт. Иван Ивановичын пашам ыштыме кугу кумылжо, сӱрет гоч руш пӱртӱсын моторлыкшым ужын да ончыктен моштымо мастарлыкше йоча-влакым ӧрыктарен. Акрет пӱнчерын йӱкланымыже, кугу тумын лышташ дене модмыжо, шӧртньӧ уржан лойгалтмыже ончышо еҥын кумылжым шке векышт савырат. Кумдан палыме «Пӱнчерыште эр» радынам возымо историй тунемше-влаклан палаш поснак оҥай лийын. Мастарын сылне пейзажше-влак, руш поэт-шамычын лирический почеламутышт йоча-влаклан шке сӱретыштым шочыкташ кумылаҥденыт. Нуно И.И.Шишкинын йӧратыме пушеҥгыжым —  шкет шогышо кукшу пӱнчым — чия полшымо дене «тырлыктареныт».

Михаил Юрьевич Лермонтовын лӱмжӧ руш сылнымутышто кумдан чапланыше поэт ден писатель-влакын лӱмышт коклаште ик эн ончыл верым налеш да  тӱнямбал кӱкшытан сылнымутышто кумда верым айла.  Лермонтовын поэтический шӱдыржӧ  тачат чолган йӱла. Тидым эше ик гана пеҥгыдемдышт Йошкар-Оласе 9-ше номеран школын 9-ше классыштыже тунемше-влак. Нуно «Руш чонан корныеҥ» сылнымут гостиныйыште уна лийыныт, поэт да писательын кӱкшӧ творчествыжым аклен, поэтический корнылажым лудыныт. Тунемше-влак эше тидымат пален налыныт: Лермонтов кугу поэт ден прозаик веле огыл, тыгак сай сӱретче лийын, скрипка да фортепьяно дене сай шоктен, мурен, шке почеламутшылан семым возен, икмыняр йот йылмым пален.

 2019 ий марий тӱвыра аланыште поснак ойыртемалтше. Морко район Шоруньжа (Унчо) ял «Финн-угор тӱнян тӱвыра рӱдерже» калык кокласе проектыште сеҥышыш лектын. Тудо Кечывалвел Эстонийысе Обиница олаште эртаралтын. Тиде проект МАФУН-ын (Молодежная ассоциация финно-угорских народов) да URALIC-ын (Центр развития коренных народов) пырля шонымашышт почеш илышыш шыҥдаралтын. Тиде кугу событийлан мемнан книгагудысо краеведений да периодика пӧлкаште ончерым чумырымо. Тудо лудшо-влакым финн-угор калык-влак дене палымым ышта, тыгак Шоруньжа нерген каласкала.   

Финн-угор калык-влак тӱшка Европо кумдыкышто улшо этнойылме-влак тӱшка коклаште ик эн кугулан шотлалтеш. Тиде тӱшкаш 24 тӱрлӧ калык пура, тушеч 17 тӱрлӧ калыкше Российыште  ила. Чылаже 25 миллион калык  финн-угор тӱшкаш пура. Нине калык-влакын тӱвырашт моткочак поян да шкешотан. Кушко кая мемнан вожна? Могайрак вий наҥгая мемнам пагытла гоч? Кӧ да кушеч ме улына?  Карел ден вепс, коми ден удмурт, мордва ден мари, хант ден манси… Нине да моло калык-влак  нерген Калыкле президентский школын 5-ше классыштыже тунемше-влак этнографический шагатыште пален налыныт. 

Кунам «руш пӱртӱсын поэзийже» нерген мут лектеш, ме эн ондак Исаак Ильич Левитанын лӱмжым шарналтена. Шке кӱчык ӱмырыштыжӧ тудо шуко жапым руш пӱртӱсым сӱретлаш ойырен. Тудым мотор пасу ден олык, эҥер ден ер, изи ото-влак сымыстареныт. Йошкар-Оласе 9-ше номеран школын 3-шо классыштыже тунемше йоча-влакым чынжымак кугу пӧлек вучен: нуно кумдан палыме руш сӱретче Исаак Левитанын радынаже-влак почеш ӧрыктарыше путешествийыш лектыныт. Тунемше-влак чодыраште, олыкышто, эҥер воктене лийыныт. «Сымыстараше руш пӱртӱс» лӱман мультимедийный микст уна-влаклан руш пейзажистын кумылжым, тудын ойго ден куанжым почын пуаш полшен.