2005-ше ий гыч Россий Калыкын икоян улмышт кечым палемда. Тиде кугыжаныш пайрем XVII курым тӱҥалтышсе исторический событийла дене чак кылдалтын.  1612 ий 4 ноябрьыште калык ополченийын сарзыже-влак Кузьма Минин да Дмитрий Пожарскийын вуйлатымышт почеш Моско олам польский интервент дечын утареныт.

Пайремын историйже, сарзын чапше да вийже, мемнан элна верчын кугешныме кумыл  да талешке-влак нерген «Тургым пагытын талешкыже-влак» лӱман книга ончерыште кӱлеш литературым муын кертыда.

                                 Книгагудыш пагален ӱжына!

Кажне калыкын тӱвыраштыже национальный вургем ик эн тӱҥ верым налын шога да вияҥ толшо кужу корныжым ончыкта. Калык вургемыште — мемнан вожна, уш-акылна, аралтыш вийна. «Марий вургемын поэзийже» этномозаике 29-ше номеран школын 7-ше классыштыже тунемше-влаклан марий калыкын поян вургемже нерген моткоч оҥай каласкален, вет вургем шке озаж нерген шуко каласкален кертеш: тудын ешыж нерген, ийготшо, пашам йӧратымыже да шуко моло нергенат. 

Мемнан книгагудышто Марий Эл Республикын шочмо кечыжлан пӧлеклалтше «Чодыран, ший вӱдан кундемна!» почеламутым лудмо конкурс эртен. Ынде кумшо ий книгапӧртышкына талантан икшыве-влак шочмо кундемна нерген марий поэт-писатель-влакын возымо  сылнымутыштым лудаш погынат. Республикынан пайремже калыкнан икоян, келшен илымыжым ончыкта. Мотор пӱртӱсна, ныжыл йылмына, поян тӱвырана деке йӧратымашым почеламут корныла гоч почын пуаш — конкурсын тӱҥ шонымашыже.

Конкурсышто 43 участник вийжым терген. Нуно Йошкар-Ола, Морко, Мари-Турек, У Торъял, Шернур районла гыч толыныт. Чыланат моткоч сай ямдылалтыныт. Йоча-шамыч кум тӱшкалан шелалтыныт ыле: изирак, кыдалаш да кугурак ийготан тунемше-влак. Икшыве-влакын усталыкыштым профессиональный жюри аклен: поэт да писатель-влак А.А.Подольский, Г.Л. Сабанцев, А.А. Веселов, Ж.В. Кулалаева, журналист-влак Л.Н. Григорьева, Е.Ю. Моисеева. Конкурсант-влак кок номинацийыште таҥасеныт: «Почеламутым марла лудмаш» да «Почеламутым рушла лудмаш».

Сеҥыше-влакын лӱмышт:

Родо-тукым калык-влакын кечышт финн-угор тӱняште ик эн тӱҥ пайремлан шотлалтеш. Пайрем историйын вожшо торасе кодшо курымыш кая. Икымше гана финно-угор-влакын кечыштым 1928 ий 28 февральыште палемденыт. Лач тунамак Финляндийыште Калевалан кечыже эртен. Ик ий эртымек, тыгай кече вашеш Эстонийыште мероприятий-влак лийыныт. 1931 ийыште финн-угор тӱвыран IV Конгрессше годым Эстонийыште, Финляндийыште да Венгрийыште кажне ийын октябрьын кумшо арняштыже палемдаш пунчалме. 1991 ий гыч нине калык-влак деке Российыште илыше калык-шамычат ушненыт. Пытартыш лу ий жапыште нине Кече-влак финн-угор калык-шамычым ушышо символ семын палемдалтыт, нунын тӱвыраштым, сымыктышыштым пойдараш амалым ыштат.

19 октябрьыште тиде Кече вашеш мемнан книгагудышто  «Йолташ-влак коклаште» этнографий мозаика эртен.

Иван Тургенев XIX-ше курымысо руш писатель-влак коклаште ик эн ончыл радамыште лийын. Тудын ыштыме сылнымут системыже Российыште веле огыл, тыгак вес эллаштат романын поэтикыжым вашталтен. Тудын произведенийже-влакым моктенытат, вурсенытат, а Тургенев илышыж мучко тугай йӧным кычалын, кудыжо Российым пеледме корныш шогалтен кертеш. 

9 ноябрьыште руш кугу писатель да поэт, пӱртӱс мурызо И.С.Тургеневын шочмыжлан 200 ий темеш. Тудын илыш да творчествыжлан мемнан книгагудышто «Тургеневым почаш жап» сылнымут шагат пӧлеклалтын. Тушко Клыкле президент школ-интернатысе 7 да 8 класслаште тунемше-влак погыненыт ыле. Нунылан классикын кӧргӧ чон тӱняжым почын пуаш полшышо мультимедийный презентацийым ончыктымо. Теве, мутлан, И.Тургеневын мутшылан возымо «Утро туманное» романс писательын Шочмо эл дек, калыкше дек, руш йылме дек йӧратымашыжым сайын почеш. 

Шергакан йолташ-влак!

4 ноябрь — Марий Элын шочмо кечыже. Тиде пайрем вашеш ме тендам «Чодыран, ший вӱдан кундемна» республиканский лудмаш конкурсыш ушнаш ӱжына.

Конкурсышто Йошкар-Оласе да Марий Эл Республикысе общеобразовательный учрежденийлаште, профессиональный образовательный учрежденийлаште да вузлаште тунемше-влак вийыштым терген кертыт.

Конкурс 30 октябрьыште 10.00 шагатлан книгагудын конференц-залыштыже тӱҥалеш.

Участник-влаклан книгагудын сайтыштыже регистрационный формым ыштыман.

Конкурсыш ушнаш шонышо-влаклан Положенийым ончалман.

Йодмашдам 25 октябрь марте вучена!