Книгагудышто «Финно-угор-влак» серий гыч этнографический занятий-влак умбакыже шуйнат. 7-ше школын 2-шо классыштыже тунемше-влак венгр калыкын историй ден тӱвыражым пален налаш этнографический шагатыш толыныт.

Финн-угор-влакын кугезышт ятыр жап Юл, Кама вӱд воктен, Урал кундемыште илымышт посна племена-влакын йылме икгайлыкыштым арален кодаш полшен.  V-ше курымышто тиде кугу тӱшка деч венгр-влак ойырлен каеныт. Ик вер гыч весыш кусныл коштмек, нуно посна кугыжанышым ыштеныт. Венгр-шамычым вес семынже мадьяр маныт. Шочмо йылмышт — венгр йылме, нуно хант ден  манси йылмыла дене родо-тукым улыт. Венгр калык курымла гоч шке тӱвыра ден йӱлажым арален толын. Поян калык ойпогышто муро ден балладе, йомак ден исторический преданий, калыкмут-влак улыт. Тыгак тиде калык муро ден семым йӧрата. Нунын чардаш куштымашышт кумдан палыме. 

«Мурзилка» журналым мландышарысе 1/6 ужаш пала да лудеш! Тудо Гиннессын рекорд Книгашкыже «эн кужу жап савыкталтше журнал» семын пурен. Тений «Мурзилкылан» 95 ий темын!

Тыгак кужу жапыште сайын палыме Мурзилкын образше ятыр гана вашталтын. Эн ондак тудо фракым чийыше изи айдеме лийын, варажым изи нарынче пинеге, 20-шо курым кыдал гыч тачысе кече марте Мурзилке изиш вес образым налын: йошкар беретым упшалше, корнан-корнан шарфым пидше нарынче пинеге почтальон сумкам да фотоаппаратым кучен. Лачак икте вашталтде кодын – изи лудшын йӧратымашыже. Тиде ӧрыктарыше савыктышын лаштыклаштыже тӱрлӧ ийлаште Маршак, Паустовский, Барто, Драгунский да молат печатлалтыныт.

Тиде журнал дене те алят палыме огыдал гын, ме тендам краеведений да периодикын залышкыже толаш йодына, тусо книга ончер «Мурзилкын» икымше номерже дене, тыгак у савыктыш дене палдара.

Книгагудыш пагален ӱжына!

Сар нерген шарнымаш — тиде эн ондак ончыклык верч шке илышыштым чаманыде пуышо еҥ-влак нерген шарнымаш. 1941-1945-ше ийласе шучко пагыт нерген самырык тукым  фильмла да фронтовик-влакын шарнымашышт гыч гына пала. Кажне ийын Сеҥымаш кече вашеш книгагудышто ятыр мероприятий эрта. Ий гыч ийыш сарын ветеранже-влак шагалемыт. Но неле сар пагытым ужшо мемнан кова-кочана-влак шуко мом каласкален кертыт. Тыгай шонымаш денак «Кугу Сеҥымашын историйже еш историйыште» тукым-влак кокласе вашлиймашым эртарыме.

Шочмо марий кундемжым моктышо кумдан палыме совет да руш писатель, исторический да фантастический роман-влакын авторжо, драматург да журналист — чыла тиде Аркадий Степанович Крупняков нерген. Тудо Советский районысо Чкарино селаште кресаньык ешеш шочын. Икымше произведенийже — «Белые ночи» приключений повесть, а вара исторический роман-влак шочыныт: «Царёв город», «Лада», «Марш Акпарса», «Гусляры», «Есть на Волге утёс», «Амазонки» фантастический романже XX-шо курымын 80-ше ийлаштыже  марий лудшо-влак коклаште веле огыл, тыгак вес кундемлаште илыше-шамыч коклаштат бестселлерыш савырнен. Писательын шочмыжлан 100 ий теммыж вашеш краеведений да периодика пӧлкаште книга ончерым вераҥдыме. Тушко Аркадий Сергеевич Крупняковын творчествыж дене палыме лияш кумылан-влакым пагален ӱжына.

Кажне ийын 26 апрельыште мемнан республикна Марий талешке кечым пайремла. Тиде пайремым XVI-шо курымышто илыше марий талешке Полтышын лӱмжӧ дене кылдат. Тудым палемдаш Пӱрӧ олаште лийше икымше гана эртаралтше Марий погынышто кумдан палыме марий просветитель Павел Глезденев темлен. Марий талешке кечым кумдан палемдаш 1990 ий гыч тӱҥалыныт. 

Космонавтика кече –мемнан элыштына ик эн йӧратыме пайрем. Тидлан ӧршаш уке: вет шукынжо изи годым космонавт лияш да сандалыкыш чоҥешташ шонат. 1961 ий 12 апрельыште «Восток» космический корабль дене Юрий Гагарин мланде йыр савырнен. Икымше гана пайремым 1962 ийыште пайремленыт.

Пайрем вашеш 76-шо номеран йочасад ден «Росток» рӱдер, тыгак «Инфосфера» компьютерный школын да 27-ше номеран школын тунемшышт книгагудыш толыныт да Сандалык нерген утларак пален налыныт.    

Мемнан книгагудышто «Калык-влак кокласе келшымаш — Россия — Марий Эл Республика» телекӱвар лийын. Тушто ме Курган оласе В.Ф. Потанин лӱмеш йоча да самырык-влакын книгагудо пашаеҥышт дене да тиде оласе тунемше-шамыч дене экран гоч вияш кылым ыштенна. Вашлиймашыш Йошкар-Оласе 17-ше да 29-ше номеран школла гыч йоча-влак толыныт. Тора йолташна-влак марий калыкын поян фольклоржо, тӱвыраже, юмынйӱлаже нерген пален налыныт. Нунылан марий семӱзгар нерген пален налаш поснак  оҥай лийын, адакшым марий семымат колышт кертыныт. Марий Эл Республикысе Калыкле президент школ гыч «Кӱсле» йоча образцовый ансамбльын кӱслезыже-влак уна-шамычлан марий семы йоҥгалтареныт (вуйлатыше — Марий Эл тӱвыран сулло пашаеҥже Ваютина Е.И.). Тыгак Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжын студентше-влак мурызо Анна Захарова да концертмейстер Ксения Белова мемнан вашлиймашым сӧрастареныт.