10 декабрьыште ме Марий Эл Республикна кугыжаныш пайремым — Марий тиште кечым — кумдан палемдыш.

Именно в этот день в 1775 ийыште тиде кечын Санкт-Петербургышто икымше марий грамматика савыкталтын. Тудо «Сочинения, принадлежащие к грамматике черемисского языка» маналтын.

Марийын тиштыже кугу да неле корным эртен.  Эше акрет жапыштак тӱрлӧ геометрический пале-влакым  — тиштым, тамгам — ешым, ро-тукымым ончыктымо, парымым тӱлымӧ годым кучылтын. Тыгай пале-влак  XX курымын 30-шо ийлаж марте лийыныт.

Йошкар-Оласе 9-ше номеран школышто тунемше-влаклан  «Марий тиштын тӱҥалтышыже» историй урокым эртарыме. Йоча-влак марий тиштын шочмо историйже, икымше марий грамматикыже, тунамсе шанче еҥ-влак нерген мутланеныт. 

Алексей Александрович Александров-Арсак — уста поэт, писатель, журналист. Сылнымут деке школыштак шӱмаҥын, студент пагытыште моштымашыжым утларак шуарен. Тудо марий сылнымутышто критик да публицист семынат палыме, ятыр стаьтя ден очерклаже шуко пӱсӧ йодышым тарвата.

Творчествыштыже шочмо кундем тема рӱдӧ верым налеш. «Роза», «Каче таҥ» книгаже-влакым калык йӧратен лудеш. 1968 ийыште лекше   «Йолгорно» почеламут сборникшылан  поэт-влак В. Исенеков, В. Дмитриев и В. Колумб кӱкшӧ акым пуэныт.

А.А. Александров-Арсак  марий калыкын шарнымашыштыже муро-шамычын авторжо семынат кодеш. Марий сылнымутышто тудо келге кышам коден. Книга ончер уста айдемын шочмыжлан 85 ий темме лӱмеш чумыралтын.

Аван кечыже – сылне пайрем. Тудо мыланна ушештара: кажне айдемын илышыштыже эн тӱҥ айдеме — Ава. Тудо илышлан тӱҥалтышым пуа, шке шокшыж дене, порылыкшо дене авыра. Российыште Аван кечыжым ноябрьын пытартыш рушарнянже палемдена. Тидын лӱмеш книгагудышто «Тӱняште икте тый,авай!» выставка – саламлымашым чумырымо.

Сӱретче-влак авам шке радынаштышт сӱретлат, поэт-шамыч почеламутыштышт моктат, композитор-влак сем гоч каласат. Ончерыште ава нерген муро-шамычым нотный сборник да грампластинкылаште муаш, книга ден журналлаште авалан пӧлекым ышташ инструкцийлам шергалаш лиеш. А эше палыме сӱретче-шамычын аван образшым почын пуышо пашашт дене палыме лияш йӧн уло.

Книгагудыш пагален ӱжына!

Республикын кечыжлан мемнан книгагудышто «Мый йӧратем родной элемым» почеламутым лудмо конкурс эртен. Тушто шке вийым тергаш кажне ийын кумылан-влак ешаралт толыт.

Тений Конкурсыш  тӱрлӧ школ, колледж, техникум да университет гыч шӱдӧ наре тунемше ушнен. Нуно кок номинаций дене таҥасеныт: «Марий йылме дене поэтический произведений» да «Руш йылме дене поэтический произведений». Йоча-влакын усталыкыштым жюри аклен: поэт, Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже А.П. Иванова, Марий Эл Республикын сулло журналистше И.В. Степанова,  Марий Эл Республикын сулло артисткыже С.И. Никитина; прозаик, Марий Эл Республикын сулло журналистше  Л.В. Семенова, поэт, журналист  Х.Г. Александрова,  РФ-н сулло артисткыже, Марий Эл Республикын сулло артисткыже М.Е. Медикова.

Конкурсышто 18 йоча сеҥышыш лектын.

СЕҤЫШЕ-ВЛАКЫМ САЛАМЛЕНА ДА У КӰКШЫТЫМ ТЫЛАНЕНА!

Кугу таум туныктышо ден ава-ача-шамычлан ыштена. хотелось бы выразить педагогам и родителям, «Марий книга савыктыш» Савыктыш пӧртлан книга пӧлек дене полшымыжлан таум каласена.

4 ноябрьыште Марий Элна шке шочмо кечыжым палемдыш. Марий мландына шке пашаче калыкше, мотор пӱртӱсшӧ, поян тӱвыраж дене чаплана. Кундемнан историйжым кузерак палена? Шинчымашнам тергаш  «Мый Марий Эл дене кугешнем» модыш-викторина полша.

Яков Павлович Майоров-Шкетан марий сылнымутлан негызым пыштыше-влак кокла гыч иктыже.  Тудо прозаик, драматург, актер, режиссером, мер пашаеҥ лийын. Писательын усталыкше сылнымутын чыла жанрыштыжат палдырнен.

Могайрак лийын тудын илыш корныжо? Мо тудым тургыжландарен?  Тиде да моло йодышлан вашмутым «Марий Элын талант памашше» онлайн-цикл гыч «Мастар да тудын пашаже» литературный портретыште муаш лиеш.

Кажне ийын октябрь тылзын кумшо шуматкечынже Финно-угор родо-тукым калык-влакын кечышт палемдалтеш. Ме тендам «Финно-угор-влак деке унала» виртуальный рандевум ончалаш ӱжына.

Кумылда сай лийже!